En over kinderen (met boeken) betrekken bij verlies en afscheid.
Sinds 1967 wordt deze dag wereldwijd gevierd om de liefde voor het (voor)lezen te bevorderen en aandacht te vragen voor kinderboeken.
Ik ben gek op kinderboeken. Én op mijn werk als uitvaartbegeleider. Daarnaast ben ik ook moeder en kind (geweest). Ik denk vanuit mijn kennis en kunde graag mee om iedereen – dus ook betrokken (klein)kinderen – afscheid te laten nemen op een manier die bij hun past.
Voor kinderen die te maken krijgen met rouw zijn er vele boeken geschreven. Deze boeken kunnen helpen bij het verwerken van rouw en verlies. Maar ook om het onderwerp bespreekbaar te maken.
Kinderboeken over verlies en afscheid
Om kinderen te begeleiden bij een verlies – en hun ouders daarbij te helpen – heb ik onder andere kinderboeken te leen. Voor elke leeftijd wat:
Lieve oma Pluis – Dick Bruna
Kikker en het vogeltje – Max Velthuijs
Derk Das blijft altijd bij ons – Susan Varley
Een boom vol herinneringen – Britta Teckentrup
De Bende van Ellende – Catherina van Duijn
Er was eens een Zieltje… – Marie-Claire van der Bruggen
Dood zijn, is dat voor altijd? – Lies Scaut
Alles wat was – Stine Jensen
Kinderen betrekken bij verlies en afscheid
Kinderen willen ook gehoord en gezien worden, ook zij moeten afscheid nemen van iemand waar ze van hielden en die er wellicht altijd voor hen was. Zeker wanneer het voor een kind de eerste confrontatie met de dood is, kan dit grote impact hebben. Juist daarom is het zo belangrijk om ze bij het afscheid te betrekken.
Vertel en laat kinderen zien wat er werkelijk aan de hand is, hoe verdrietig het ook is. Kinderen kunnen veel aan en verdienen de waarheid. Oma slaapt niet, nee, oma is dood en wordt nooit meer wakker. Wanneer kinderen niet begrijpen wat er gaande is, bijvoorbeeld doordat ze iets wordt verteld wat niet klopt, maken ze hun eigen waarheid. En die is vaak akeliger dan de werkelijkheid. Je mag ervan uitgaan dat een kind aan het antwoord toe is, wanneer het de vraag er naartoe heeft bedacht.
Kinderen kunnen door hun onbevangenheid en pure vragen juist wat luchtigheid in alle emoties brengen. Hoe heerlijk is het dat ze met een autootje over opa in de kist rijden, of gewoon kunnen roepen dat ze nu even geen zin hebben in al dat gedoe over dood.
De verschillende kinderboeken leren kinderen in begrijpelijke en beeldende taal over afscheid en verlies. Omdat het in de boeken om ‘een ander’ gaat, staat het iets verder van ze af, weten ze dat ze niet de enige zijn en verzacht zo het onderwerp.
Wist je dat…
2 april is gekozen vanwege de geboortedag (1805) van Hans Christian Andersen. Wereldberoemd als schrijver van vele sprookjes. Maar hij begon zijn carrière als dichter. Zijn debuut was in 1827 met het gedicht ‘Det døende Barn’ (Het stervende kind).
‘Het stervende kind’ naar Hans Christian Andersen, vertaald door Willem Wilmink
Moeder, ik ben moe, nu wil ik slapen,
laat me bij je komen, heel, heel dicht.
En jezelf niet meer aan ’t huilen maken,
want die traan is heet op mijn gezicht.
Hier is ’t koud, en storm is aan de ramen,
maar in dromen, daar is alles fijn.
‘k Zie de lieve engeltjes daar samen.
als mijn ogen maar gesloten zijn.
Moeder, zie je de engel bij me zitten?
Mooi is de muziek ook, hoor je dat?
Kijk, hij heeft twee vleugels, mooie witte,
heeft hij zeker van de Heer gehad.
Groen, rood, geel zie ‘k voor mijn ogen zweven:
bloemen. Heeft de engel dat gedaan?
Krijg ik ook al vleugels in mijn leven,
moeder, of moet ik zijn doodgegaan?
Waarom druk je nu zo op mijn handen?
Waarom ligt je wang op die van mij?
Hij is nat, en toch voel ik hem branden.
Moeder, wij zijn samen, ik en jij.
Maar dan moet jij wel je tranen drogen
als jij huilt, dan huil ik ook gelijk.
O, ik ben zo moe… ga dicht, mijn ogen…
Moeder, de engel gaat me kussen! Kijk!
